“Iedereen praat over de vrede maar niemand onderwijst de vrede. In deze wereld word je onderwezen in de competitie. In het winnen. Maar competitie is het begin van elke oorlog. Maar de mens die zichzelf onderwijst in samenwerking en het aanbieden van solidariteit, die zal zichzelf ook onderwijzen tot vrede.”  Maria Montessori

“Is God deze oorlog niet juist heel veel jaren geleden begonnen toen Hij Israël tot Beloofd Land verklaarde en de mensen daar weg liet jagen?” Deze vraag werd gesteld door een kind aan zijn dominee. Een indringende vraag want het zou onzinnig zijn om bij dit conflict te ontkennen dat er ook religieuze motieven een rol spelen. En kunnen we in de bijbel niet ook lezen hoe Israël op niet zachtzinnige wijze afrekent met zijn vijanden, waarbij beleden wordt dat God zelf de strijd voor hen voert.
De vraag van dit kind is dus zo vreemd niet.
En wanneer ik de totaal verwoeste gebouwen en de ontreddering zie van de mensen in Gaza, dan vraag ik me af: ‘ging het toen in de tijd van de bijbel ook zo? En is al dit geweld door God gelegitimeerd omdat Israël nu eenmaal zijn Beloofde Land is en de Joden Zijn volk?’ Ik zou geen bevestigend antwoord willen geven op deze vragen. Liever hou ik God hier buiten. Daarom dit keer geen Bijbeltekst of christelijk lied boven deze meditatie. Ik vind het zo al erg genoeg. En dan doel ik niet alleen op de verschrikkelijke beelden uit de Gazastrook die onze huiskamers binnendringen. Ik vind het net zo erg te zien hoe er aan beide kanten een onvermogen is om werkelijk naar elkaar te luisteren en werkelijk elkaars pijn te zien. Degenen die het opnemen voor de Palestijnse zaak lijken nauwelijks oog te hebben voor wat het joodse volk overkomen is en nog overkomt. Omgekeerd geldt dat ook. Een joodse vrouw werd geïnterviewd en vertelde hoe tot haar afschuw onschuldige kinderen werden vermoord door Palestijnse terroristen. Om er vervolgens aan toe te voegen dat heel de Gazastrook plat gegooid mocht worden en dat
alle mensen daar, inclusief de kinderen, vernietigd moesten worden.
Het maakt me verdrietig hoe zij het woord ‘vernietigen’ kiest als het gaat om mensen.
Ook al begrijp ik heel goed dat het nu te veel gevraagd is om begrip te vragen, als je net zo iets heftigs hebt meegemaakt. Maar één ding is voor mij zeker: ‘al dat geweld zal alleen maar zorgen voor nog meer slachtoffers en nog meer onbegrip.’ Natuurlijk, er wordt aangedrongen op een staakt het vuren maar ook op een recht tot zelfverdediging. En met het oog daarop hoor ik allerlei oorlogsstrategen die een toelichting geven op wat de beste tactiek zou kunnen zijn. En krijgen we een inkijkje hoe er van weerskanten al jarenlang voorbereid is op een eventuele confrontatie. Zoveel energie en geld gestopt in kennis en materiaal om de ander weg te kunnen vagen. Tegen die achtergrond is de uitspraak van Maria Montessori  meer dan ooit actueel. Want vrede is niet iets waarover gepraat kan worden. Vrede moet onderwezen worden. En dat begint al op school. Daar ligt voor mij ook de hoop voor deze onbeschrijfelijke ellende in Israël en Palestina. De hoop dat er aan beide kanten mensen zullen opstaan, die zeggen: ‘dit willen we niet meer. We willen niet meer tegenover elkaar staan.
Hoe kunnen we samenwerken? Hoe kunnen we onze kinderen leren wat vrede is?’
Daar wil ik ook wel voor bidden. Want daar wil ik God wel bij betrekken.

ds. Anne van Voorst